Het organiseren van uw nalatenschap heeft vele voordelen en, hoewel de formaliteiten niet altijd aangenaam zijn, kunnen ze u helpen uw erfgenamen te beschermen. Hier zijn de vijf belangrijkste punten die u moet weten over nalatenschap om de kosten en geschillen die ermee gepaard gaan te vermijden.
1. Waarom uw opvolging organiseren
Er zijn drie grote voordelen aan het plannen van uw nalatenschap.
a - Belastingbesparing
Erfbelasting is vaak enorm en wordt gezien als oneerlijk omdat uw nalatenschap al belast is terwijl u uw vermogen heeft opgebouwd. Door uw erfenis voor te bereiden, kunt u voorkomen dat uw begunstigden failliet gaan of zelfs activa moeten verkopen om de successierechten te betalen.
b - Anticiperen op de overdracht
In plaats van te wachten tot u overlijdt, kunnen uw erfgenamen voorschotten op hun erfenis ontvangen via erfrechtelijke overdrachten.
c - Pacificatie van de opvolging
Nalatenschappen geven vaak aanleiding tot geschillen tussen erfgenamen, die u kunt voorkomen door uw nalatenschap voor te bereiden.
2. Uw wettelijke verplichtingen
A
Hoe vreemd het ook lijkt, we beschikken niet over ons vermogen zoals we willen. Schenkingen bij leven zijn, net als de verdeling bij testament, bij wet geregeld. Sommige erfgenamen, de “reservataires”, hebben een reserve die hen van rechtswege toekomt, of u dat nu wilt of niet. Bijgevolg bent u slechts vrij om te beschikken over een wettelijk bepaald deel van uw nalatenschap, dat het beschikbare deel wordt genoemd.
De reservataires zijn de kinderen en de overlevende echtgenoot. De kinderen delen de helft van de nalatenschap in gelijke delen. De langstlevende echtgenoot ontvangt de helft van de nalatenschap in vruchtgebruik. Bovendien kan hem niet het vruchtgebruik worden ontnomen van het gebouw dat als hoofdwoning van het gezin werd gebruikt, noch van het meubilair dat zich daarin bevindt.
Lees ook het artikel geschreven door Maître Cappuyns: Hoe minder successierechten betalen
3. Opvolgingsplanning
Wanneer u uw nalatenschap plant, kunt u met uw erfgenamen bespreken hoe u aan elk van hen toekent wat hen interesseert. Zo kunt u de geschillen vermijden die vaak na het overlijden ontstaan.
U kunt eerdere donaties in uw verdeling opnemen om tot een evenwichtiger verdeling te komen, maar u bent daartoe niet verplicht. U beslist of de verdeling eerlijk is of niet, tussen uw verschillende erfgenamen.
Het familiepact
U bent beperkt in de regelingen die u kunt treffen met betrekking tot uw toekomstige nalatenschap. Sinds 1 september 2018 is het wereldwijde successiepact echter door de wetgever versoepeld. Met dit pact kunt u de balans opmaken tussen een of beide ouders en directe afstammelingen, kinderen en kleinkinderen.
Zo kunt u samenvatten wat elke persoon al heeft ontvangen en wat elke persoon bij uw overlijden zal ontvangen. Het is een manier om een eerlijke en vreedzame opvolging voor te bereiden.
Bovendien kunnen gemengde gezinnen bepaalde situaties met stiefkinderen en verschillende echtgenoten verduidelijken.
VOOR MEER INFORMATIE
Om meer te weten te komen zijn er twee oplossingen: contact opnemen met uw notaris of eerst de gratis gids voor testamenten aanvragen, waarmee u informatie kunt inwinnen voordat u naar uw notaris gaat.
4. Continuïteit van uw bedrijf
Successieplanning is des te belangrijker als u eigenaar bent van een bedrijf. U kunt vooraf aandelen in het bedrijf toewijzen aan kinderen die geïnteresseerd zijn in de overname van het bedrijf, en uw kinderen die niet willen deelnemen aan de overname compenseren met delen van uw privévermogen.
Als u niets hebt geregeld, erven uw erfgenamen de hele nalatenschap gezamenlijk, wat kan leiden tot geschillen en conflicten die het bedrijf in gevaar brengen. Als er niets is gepland, kunnen de successierechten ook het voortbestaan van het bedrijf in gevaar brengen, dat misschien niet over de cashflow beschikt en schulden moet maken om die te betalen.
Door de opvolging van een onderneming te plannen, kan een verlaagd tarief worden verkregen, wat de goede werking ervan ten goede komt.
5. Denk aan de erfenis van het duo
Het duo-legaat is een formule waarmee u de erfeniskosten kunt beperken en tegelijkertijd uw geld aan een goed doel kunt schenken.
Het erfrecht als duo
Het duo-legaat is gedefinieerd in artikel 64, lid 2, van het Wetboek der successierechten. Zij bepaalt dat een persoon een legaat kan ontvangen, vrij van successierechten, op voorwaarde dat een vereniging of organisatie die een deel van het legaat ontvangt, de volledige successierechten op zich neemt.
Het bedrag van de successierechten
Het bedrag van de successierechten neemt toe met de waarde van de erfenis, maar ook met de graad van verwantschap. Voor een zeer ver familielid of een persoon zonder familiebanden kunnen de successierechten oplopen tot 65% van de erfenis in Vlaanderen, en tot 80% in Wallonië en het Brusselse Gewest.
Anderzijds profiteert een organisatie van een verlaagd tarief van successierechten, dat afhankelijk is van de regio. Het tarief wordt namelijk bepaald door artikel 59 van het Wetboek der successierechten en is een regionale bevoegdheid.
Begunstigde organisaties
Het duo-legaat kan gelden voor een vzw (Association Sans But Lucratif), een AISBL (Association Internationale Sans But Lucratif), een stichting van openbaar nut of een particuliere stichting.
Voor een filantropische organisatie gelden lagere tarieven dan voor een particulier, variërend van 6,60% tot 8,80%, afhankelijk van het soort organisatie en de regio.
Concreet voorbeeld van een duo-legaat
Mevrouw X wil 60 000 euro nalaten aan mevrouw Y, die niet tot haar familie behoort.
Zonder een duo legaat :
Mevrouw Y moet successierechten betalen van :
40% op de eerste € 50.000, d.w.z. € 20.000
+ 55% op de tweede €10.000, of €5.500
= 25.500, zodat ze netto 34.500 euro overhoudt.
Met een duo-legaat:
Mevrouw X verdeelt haar nalatenschap in € 22.000 voor een filantropische organisatie en € 38.000 voor mevrouw Y.
De organisatie betaalt successierechten:
7% op haar eigen erfenis van €22.000, d.w.z. €1.540
+ 40% op het legaat aan mevrouw Y van € 38.000, dus € 15.200
= 16 740 €
Mevrouw Y ontvangt de volledige 38.000 euro en de organisatie ontvangt netto 5.260 euro.
